De Loosdrechtse Plassen kampen met een baggerprobleem. De problemen zijn ontstaan door achterstallig onderhoud (ca.30 jaar) van betrokken instanties. Door opwervelende slibdeeltjes voldoet het water in de plassen niet aan de eisen die gesteld worden in de Kaderrichtlijn Water. Het water is echter als het stilstaat helder en schoon. Eén van de gebieden waar het baggerprobleem zich concentreert is de westzijde van de Eerste Plas (langs de Veendijk in Oud Loosdrecht). Ten gevolge van de overheersende westenwinden voert de onderstroom veen deeltjes van oost naar west. Die daar tot bezinking komen. De bevaarbaarheid van de plas laat op deze plaatsen zeer te wensen over en bedrijven en particulieren ondervinden in deze gebieden overlast van voortdurend dichtslib¬bende havens. Zowel de jachthavens als de privé-haventjes zijn daardoor moeilijk bereikbaar en dienen dan ook regelmatig uitgebaggerd te worden.
De westzijde van de Vierde en Vijfde Loosdrechtse Plas kampen met een probleem van afkalving van de oever. De oever van deze plassen wordt gevormd door de 800m lange Schoorwal, een wal die de plassen scheidt van de achtergelegen vaarweg (de Kalverstraat) en de legakkers van de Noordelijke en Zuidelijke Kievitsbuurt. De Schoorwal is op een aantal plaatsen doorstoken om de recreatievaart tussen de vaarweg en de legakkergebieden en de plassen mogelijk te maken.
De Schoorwal is begroeid met struiken en opgaand geboomte. Aan de plaskant, die niet beschoeid is, heeft zich riet ontwikkeld en liggen waterlelie- en gele plompvelden. Tal van vogels leven en broeden op en aan deze wal. De Schoorwal is dan ook van grote landschappelijke en natuurlijke betekenis.
Door verdergaande afkalving dreigt de Schoorwal op meerdere plaatsen weg te spoelen.
Een harde beschoeiing wordt onwenselijk geacht in verband met het verbreken van de natuurlijke overgang van water naar land.
Probleemoplossing
Het Plassenschap had in 2006 een oplossing gevonden om de Schoorwal te versterken met behulp van geo¬tubes, gevuld met niet vervuild veen slib. Geotubes zijn grote ‘worsten’ van geotextiel die op de gewenste locatie vol geperst worden met slib en dan ter plekke als oeververdediging kunnen fungeren. De tubes worden verankerd met palen. De tubes blijven onder het wateroppervlak. Het natuurlijk verlandingsproces zal zich ontwikkelen door de groei van waterplanten en riet op en rondom de Geotubes.
Een eerste globale verkenning heeft uitgewezen dat ca. 35.000m3 veenslib (droge stof) in geotubes gebracht kan worden. Deze bagger wordt uit de havens langs de Veendijk en uit een daarvoor gelegen brede strook (ca. 100 m.) van de plassen gezogen. Via een pijpleiding die op de bodem van de plassen ligt, wordt het veenslib naar de Schoorwal getransporteerd, om daar in de tubes gespoten te worden. Om de ontwatering te bevorderen wordt aan de bagger een flocculant (milieuvriendelijk) toegevoegd.
Geotubes zijn bijv. al toegepast voor het opbouwen van eilanden (Reeuwijkse Plassen).
Het Plassenschap heeft hoge verwachtingen van deze nuttige toepassing van bagger, die ook elders in de plassengebieden zou kunnen worden toegepast (bijv. bij het herstellen van legakkers).
Belang van het project
Nut en noodzaak van dit project zijn velerlei.
Voor de recreatievaart is van belang dat aan de westzijde van de Eerste Plas gebaggerd wordt. De hoeveelheid veenslib daar beperkt soms de bevaarbaarheid van de open plas. Voorts is het van groot belang voor de bereikbaarheid van de jachthavens en van de privé haventjes van de aanwonenden langs de Veendijk.
Baggeren is voorts een absolute voorwaarde voor verbetering van de waterkwaliteit van de Loosdrechtse Plassen. De grote hoeveelheid veenslib in de Plassen zorgt door opwerveling voor vertroebeling van het water.
De instandhouding van de Schoorwal is van groot belang vanuit landschappelijk en natuurlijk oogpunt. Op en langs deze wal heeft zich een prachtige vegetatieve opbouw ontwikkeld: waterlelie- en gele plompvelden – rietkragen – struikenzone – opgaande bomen. Talrijke vogels hebben zich in deze zone gevestigd. Met de beoogde versteviging van de Schoorwal kan deze zone geheel in stand blijven en versterkt worden.
De Schoorwal beschermt de achterliggende vaarweg (de Kalverstraat) en de daarachter gelegen waardevolle legakkers. Het project is tenslotte van belang als proefproject. Aan de hand van dit project kan bezien worden of elders in de plassengebieden geotubes gevuld met bagger een nuttige functie kunnen krijgen, bijv. bij de andere twee ophopingen van veenslib of bij het reconstrueren van de legakkers, zodat werk met werk gemaakt kan worden.
Kostenraming en financiering
Kostenraming prijspeil 2006
Op basis van een eerste verkenning is gebleken dat dit project ca. € 600.000,00 zal kosten.
De kostenopbouw is globaal als volgt:
| Voorbereiding | 50.000,00 |
| opstellen bestek, onderzoek bagger, | |
| onderzoek flocculant, vergunningsaanvragen | |
| Uitvoering | 500.000,00 |
| aanbrengen geotubes, baggeren, | |
| transport, toevoeging flocculant, | |
| Afronding | 50.000,00 |
| verslaglegging en monitoring (2 jaar) |